Pojam Srednji istok potječe iz 1850-ih godina kad ga upotrebljava britansko ministarstvo za Indiju (India office). Međutim, ulazi u širu upotrebu kad ga američki pomorski strateg Alfred Thayer Mahan koristi 1902. pri "opisu područja između Arabije i Indije". Tokom ovog perioda Britansko i Rusko carstvo su se nadmetali za utjecaj na Centralnu Aziju, rivalstvo koje će kasnije biti poznato kao Velika igra.
Mahan nije zapazio samo stratešku važnost područja, nego i njegovog centra - Perzijskog zaljeva.Pojam Srednji istok potječe iz 1850-ih godina kad ga upotrebljava britansko ministarstvo za Indiju (India office). Međutim, ulazi u širu upotrebu kad ga američki pomorski strateg Alfred Thayer Mahan koristi 1902. pri "opisu područja između Arabije i Indije". Tokom ovog perioda Britansko i Rusko carstvo su se nadmetali za utjecaj na Centralnu Aziju, rivalstvo koje će kasnije biti poznato kao Velika igra. Mahan nije zapazio samo stratešku važnost područja, nego i njegovog centra - Perzijskog zaljeva.
On je područje koje okružuje Perzijski zaljev nazvao Srednji istok, te ga je nazvao najvažnijim putem, poslije Sueskog kanala, nad kojim Britanija treba imati kontrolu da bi zadržala Ruse od napredovanja prema Britanskoj Indiji. Do Drugog svjetskog rata, bio je običaj da se područja sa centrom oko Turske i istočna obala Sredozemnog mora označava kao Bliski istok za razliku od Dalekog istoka čiji je centar Kina, tako da je pojam Srednjeg istoka podrazumijevao područje od Mezopotamije do Burme, odnosno područje između Bliskog i Dalekog istoka. Kasnih 1930tih, Britanci su osnovali Komandu za Srednji istok sa sjedištem u Kairu za svoje vojne snage u području.
Moderni Srednji istok počinje nakon Prvog svjetskog rata, kada je poraženo Osmanlijsko carstvo, koje je bilo na strani Centralnih sila, a Britanci i njihovi saveznici su teritorije Osmanlijskog carstva podijelili na brojne nacije i države, prvobitno pod francuskim i britanskim mandatima. Drugi odlučujući događaj u ovoj transformaciji uključuje osnivanje države Izraela 1948. godine i kasnije povlaćenje evropskih sila, u prvom redu Ujedinjenog Kraljevstva i Francuske do kraja 1960tih. Njihov utjecaj je jednim dijelom zamijenjen rastućim utjecajem SAD-a od 1970tih do danas.
U 20. vijeku, područje je dobilo novi strateški i ekonomski značaj otkrivanjem ogromnih zaliha sirove nafte. Masovna proizvodnja i eksploatacija nafte počela je oko 1945. sa najvećim zalihama u Saudijskoj Arabiji, Iranu, Kuvajtu, Iraku i Ujedinjenim Arapskim Emiratima. Procijenene zalihe nafte, naročito u Saudijskoj Arabiji i Iranu su među najvišim u svijetu, a u sastavu međunarodnog naftnog kartela OPEC dominiraju države sa Srednjeg istoka.
Tokom Hladnog rata, Srednji istok je bio pozornica ideološke borbe između tadašnje dvije supersile i njihovih saveznika; na jednoj strani bili su to NATO i SAD, te Sovjetski savez i članice Varšavskog pakta sa druge. Svi oni su se takmičili u povećaju svog utjecaja na regionalne saveznike. Naravno, pored političkih razloga također je bio prisutan i ideološki konflikt između ova dva sistema. U situaciji kada je zapadni svijet ovisio o velikim količinama nafte, SAD i zapadni saveznici su se grčevito borili da odmaknu arapski svijet od sovjetskog utjecaja. Tokom 20. i 21. vijeka, ovo područje je prolazilo kroz periode relativnog mira prekidane sa periodima velikih ratova i konflikta.
